Málteigurin

Flóvur er føroyskt orð
20-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er

Í spurningi ger lurtari vart við, at orðið, flóvur/flovur ikki finst í orðabókunum, og viðkomandi sigur seg eisini altíð hava sagt, at eitthvørt er "flóvisligt".

- Eg eri vorðin varug við, at tað stavast "flovisligt". Kunnu tit umrøða hesi orðini, spyr lurtarin.

Orðið flóvur er komið úr donskum. Vit hava annars tvey orð við líknandi merking: nipin, snópin, og fyri flovisligt kann viðhvørt verða sagt nipisligt og snópisligt, greiðir Elin Henriksen, málkøn, frá. 

- Merkingin er tó ikki heilt neyvt tann sama, sigur hon.

Og so er tað spurningurin um stavsetingina.

Her hava verið tveir møguleikar: tvey v, eins og ein vovvur; men tað er annars heilt ókent á føroyskum at skriva tvey v lið um lið. Ella við ó og v.: flóvur. Hetta seinna er tað, sum Málráðið hevur mælt til.

Vansin er, at tað bara samsvarar við framburðin í Havn og sunnanfjørðs, men tað vestanfyri og norðanfyri verður til flóvur, eins og munur eisini er á t.d. /geuvur/ og /gåuwur/.

Hinvegin kann eisini hugsast, at flóvur á norðanmáli fær framburin /fleuvur/, eins og t.d. klovnur er blivin til klónur /kleunur/. Eisini eru dømi um, at børn hava sagt ónur fyri ovnur.

Samanumtikið, so er stavsetingin f-l-ó-v-u-r, flóv og flóvt.


Gággupar

Maðurin, elsti sonurin og eg komu ein dagin at tosa um orðið, gággupar. Maðurin og eg hildu tað vera eitt par, sum er altíð saman, men sonurin sigur tað vera eitt par, har konan er eldri enn maðurin. Hvør hevur rætt?

- Eg giti, at orðið er sera staðbundið. Havi hvørki hoyrt ella sæð tað fyrr, og finni tað heldur ongastaðni, sigur Elin Henriksen. Men lurtarar hjá Málteiginum í hópatali gera vart við, at teir væl kenna orðið við ymsum merkingum.


Oman/niður og páfallin

Umframt flóvur og gággupar viðgera vit eisini munin á oman og niður, vit umrøða, hvat páfallin merkir og um tað eitur: AB koma ella AB kemur.
 

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Millum ung hoyrist nýggjur málburður, har tey millum annað siga: 'Tað áhugar meg' heldur enn 'eg havi áhuga' ella 'hatta er áhugavert'
22-01-2024
Nýggi kongurin eitur Fríðrikur 10. akkurát sum abbin æt Fríðrikur 9., og tí er tað ikki nýtt, at kongur verður róptur Fríðrikur á føroyskum
15-01-2024
Fyrr var púra vanligt at brúka orðið, bein ella beint, um nakað, sum er rætt. Til dømis var vanligt at siga: bein klokka er 11.07
08-01-2024
Ársins orð er vitlíki, og framburðurin kann vera við bæði longum og stuttum i: [vi:t] og [vɪt]. Nýggjaru orðini tykjast at leggja seg eftir longra framburðinum
18-12-2023
Hóast 'tá' líkist nógv 'tá ið' og verður brúkt oftari og meira enn 'tá ið', so er munur á hesum. Vit eiga at skilja ímillum 'tá' og 'tá ið', sigur Elin Henriksen, málkøn
11-12-2023
Tað er munur á at leggja hond á og hondina á. Tað fyrra merkir harðskapur uttan so at tilskilað verður, hvørs hond talan er um. Til dømis prestsins hond
04-12-2023
Eitt av evnunum í dagsins sending er, hví tað eitur hálvhosur. Hoyrið Elina Henriksen greiða frá áhugaverdu søguni um hálvhosur
29-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er
20-11-2023
Á føroyskum eru nógv starvs- og útbúgvingarheiti kallkyn, og tað noyðast vit at góðtaka, heldur Elin Henriksen, málkøn
13-11-2023
At framleiða verður meira og meira brúkt, meðan onnur vanlig orð verða skúgvað til viks, heldur lurtari
06-11-2023
Vit eru farin at skriva -u har, sum -i eigur at vera. Dømi sum enduliga, náttuna og hurðuna vísa eina ovurnýtslu av -u
31-10-2023
Tað er stórur merkingarmunur, tá ið tosað verður um eitt lið, sum hevur tapt fyri einum liði ella tapt fyri eitt lið. Her sæst væl, hvussu nógv røtt bending hevur at siga
23-10-2023