Málteigurin

Staðarnøvn, sum skulu týðast til føroyskt
15-02-2021
Sjálvstøðug lond og landafrøðilig fyribrigdi, sum røkka yvir fleiri lond, so sum áir, høv og fjallaryggir, skulu týðast til føroyskt

Eitt evni, sum fyllir nógv í dagsins sending, er staðarnøvn, og ein av spurningunum er, nær skulu vit týða staðarnøvn til føroyskt?

Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, at meginreglan er, at tað, sum verður týtt til føroyskt og/ella stavað á føroyskum, eru nøvn á sjálvstøðugum londum og nøvn á landafrøðiligum fyribrigdum, sum røkka yvir fleiri lond, t.d. høv, áir og fjallaryggir.

Dømi: Miðjarðarhav, Amasoná, Alpurnar.

Nøvn inni í øðrum londum verða ikki týdd. Tey verða stavað sambært høvuðsmálinum í viðkomandi landi. Undantøk: býir og annað, sum er uppkallað eftir landanavninum.

Dømi: Meksikobýur.

Hendan meginreglan fyri at týða landanøvn og landafrøðilig fyribrigdi er altjóða og ásett av ST. 

- Onnur undantøk eru nøvn, har gomul siðvenja er at týða tey, og nøvnini verða brúkt týdd í talumáli, sigur Elin Henriksen.

Dømi: Keypmannahavn, Hetland. Ella suðurendin á Grønlandi: Hvarvið ella Kappin og ikki Nunap Isua

 

Fyrisetingar við stórum ella ikki

Ein annar spurningur er, hvussu er við fyrisetingum í staðarnøvnum - so sum á/Á Brúgv, í/Í Barmi, handan/Handan Á og oman/Oman Valrætt. Skulu fyrisetingarnar skrivast við stórum ella lítlum?

Harafturat hava vit eisini fingið ein spurning, um Turiðargøta eitur 'Turijar' ella 'Turidar'.

Harafturat verður tosað um, hvat orðingin 'at sláa falska mentu' merkir og um orðingina, 'at standa á kagi'.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Millum ung hoyrist nýggjur málburður, har tey millum annað siga: 'Tað áhugar meg' heldur enn 'eg havi áhuga' ella 'hatta er áhugavert'
22-01-2024
Nýggi kongurin eitur Fríðrikur 10. akkurát sum abbin æt Fríðrikur 9., og tí er tað ikki nýtt, at kongur verður róptur Fríðrikur á føroyskum
15-01-2024
Fyrr var púra vanligt at brúka orðið, bein ella beint, um nakað, sum er rætt. Til dømis var vanligt at siga: bein klokka er 11.07
08-01-2024
Ársins orð er vitlíki, og framburðurin kann vera við bæði longum og stuttum i: [vi:t] og [vɪt]. Nýggjaru orðini tykjast at leggja seg eftir longra framburðinum
18-12-2023
Hóast 'tá' líkist nógv 'tá ið' og verður brúkt oftari og meira enn 'tá ið', so er munur á hesum. Vit eiga at skilja ímillum 'tá' og 'tá ið', sigur Elin Henriksen, málkøn
11-12-2023
Tað er munur á at leggja hond á og hondina á. Tað fyrra merkir harðskapur uttan so at tilskilað verður, hvørs hond talan er um. Til dømis prestsins hond
04-12-2023
Eitt av evnunum í dagsins sending er, hví tað eitur hálvhosur. Hoyrið Elina Henriksen greiða frá áhugaverdu søguni um hálvhosur
29-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er
20-11-2023
Á føroyskum eru nógv starvs- og útbúgvingarheiti kallkyn, og tað noyðast vit at góðtaka, heldur Elin Henriksen, málkøn
13-11-2023
At framleiða verður meira og meira brúkt, meðan onnur vanlig orð verða skúgvað til viks, heldur lurtari
06-11-2023
Vit eru farin at skriva -u har, sum -i eigur at vera. Dømi sum enduliga, náttuna og hurðuna vísa eina ovurnýtslu av -u
31-10-2023
Tað er stórur merkingarmunur, tá ið tosað verður um eitt lið, sum hevur tapt fyri einum liði ella tapt fyri eitt lið. Her sæst væl, hvussu nógv røtt bending hevur at siga
23-10-2023