Magnetiski norðpólurin hevur kós móti Sibiria

03-05-2018

Eygleiðingar vísa, at magnetiski norðpólurin flytur seg søguliga skjótt í hesum tíðum, og heldur gongdin fram verður hann í Sibiria um 25 ár

Í fleiri túsund ár hevur kumpasnálin peikað móti einum øki í norður Kanada, har tann magnetiski norðpólurin hevur verið staðsettur.

Men seinastu árini er ein broyting hend. Magnetiski norðpólurin flytur seg og hevur í dag beina kós móti Sibiria.

- Vit hava eygleitt, at magnetiski norðpólurin flytur seg einar 50 - 60 kilometrar um árið, sigur Nils Olsen, professari á DTU.

- Og heldur gongdin fram, so peikar kumpasnálin um eini 25 ár móti Sibiria, leggur hann afturat.

Síðan 2000 hevur magnetiski norðpólurin havt beina kós móti Sibiria. Størri mynd, trýst HER (Mynd ESA, Grafik, Petra Eliasdóttir Mikkelsen)

Ferð kom á í 1990

Síðan man fór undir at eygleiða magnetiska norðpólin í um miðjuna á 1800talinum, hevur hann flutt seg í miðal 10 kilometrar um árið. Men í 1990 kom ferð á.

Síðan 2002 hevur hann flutt seg 50-60 kilometrar um árið, og í dag er magnetiski norðpólurin nakrar fáar hundrað kilometrar frá tí geografiska norðpólinum.

- Hví hann flytur seg, tað vita vit heilt einfalt ikki, sigur Nils Olsen.

Mátistøð stendur í Føroyum

Ein mátistøð, sum granskararnir brúka, stendur í Føroyum. Hon varð sett upp í Suðuroynni, í Hovi, fyri nøkrum fáum árum síðani.

- Vit hava fingið tær fyrstu mátingarnar úr Hovi. Ùrslitini eru góð, og mátistøðin sær út til at rigga væl, sigur Nils Olsen.

Lurta eftir samrøðuni, har Nils Olsen greiðir frá um tann magnetiska norðpólin, og um tað skjótt fer at henda ein sokallað pól-snaran.

Magnetstrálurnar strálar úr Suðurpólinum, snara um jørðina og verða beindar niður aftur við Norðpólin

(Keldur: Berlingske.dk, fysikleksikon.dk, rummet.dk)

Vitan

Vitan er sending, har Kári Sólstein fer í dýpdina við einum ávísum evni og tosar við serfrøðingar um tað. Hetta er sendingin, har serfrøðin fær gott pláss, og evni verða útbreidd. Ætlanin við sendingini er at loyva serfrøðingum og granskarum framat at dýpa sína vitan á ein fólksligan hátt, umframt at skapa virðing fyri gransking í Føroyum. Evni í sendingini eru alt frá tara til krabbamein.