Málteigurin

Flóvur er føroyskt orð
20-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er

Í spurningi ger lurtari vart við, at orðið, flóvur/flovur ikki finst í orðabókunum, og viðkomandi sigur seg eisini altíð hava sagt, at eitthvørt er "flóvisligt".

- Eg eri vorðin varug við, at tað stavast "flovisligt". Kunnu tit umrøða hesi orðini, spyr lurtarin.

Orðið flóvur er komið úr donskum. Vit hava annars tvey orð við líknandi merking: nipin, snópin, og fyri flovisligt kann viðhvørt verða sagt nipisligt og snópisligt, greiðir Elin Henriksen, málkøn, frá. 

- Merkingin er tó ikki heilt neyvt tann sama, sigur hon.

Og so er tað spurningurin um stavsetingina.

Her hava verið tveir møguleikar: tvey v, eins og ein vovvur; men tað er annars heilt ókent á føroyskum at skriva tvey v lið um lið. Ella við ó og v.: flóvur. Hetta seinna er tað, sum Málráðið hevur mælt til.

Vansin er, at tað bara samsvarar við framburðin í Havn og sunnanfjørðs, men tað vestanfyri og norðanfyri verður til flóvur, eins og munur eisini er á t.d. /geuvur/ og /gåuwur/.

Hinvegin kann eisini hugsast, at flóvur á norðanmáli fær framburin /fleuvur/, eins og t.d. klovnur er blivin til klónur /kleunur/. Eisini eru dømi um, at børn hava sagt ónur fyri ovnur.

Samanumtikið, so er stavsetingin f-l-ó-v-u-r, flóv og flóvt.


Gággupar

Maðurin, elsti sonurin og eg komu ein dagin at tosa um orðið, gággupar. Maðurin og eg hildu tað vera eitt par, sum er altíð saman, men sonurin sigur tað vera eitt par, har konan er eldri enn maðurin. Hvør hevur rætt?

- Eg giti, at orðið er sera staðbundið. Havi hvørki hoyrt ella sæð tað fyrr, og finni tað heldur ongastaðni, sigur Elin Henriksen. Men lurtarar hjá Málteiginum í hópatali gera vart við, at teir væl kenna orðið við ymsum merkingum.


Oman/niður og páfallin

Umframt flóvur og gággupar viðgera vit eisini munin á oman og niður, vit umrøða, hvat páfallin merkir og um tað eitur: AB koma ella AB kemur.
 

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Um føroyskum máli skal vera lív lagað, ræður fyrst og fremst um at vera góður við tað. Elin Henriksen og Solby Christiansdóttir taka samanum í seinasta Málteiginum
29-04-2024
Hví siga vit bólta rút, hundavakt, manga takk, "banka upp undir borðið"? Onnur evni eru: Forråelse, gentunavnið Vár og munurin á menniskja- og menniskjansligt
22-04-2024
Hvat merkir orðingin við eymk og fret, og hví siga vit soleiðis, spyr lurtari Elina Henriksen í hesari sendingini
15-04-2024
Fyrr helt mann, at babba var barnamál, meðan vaksin søgdu pápi. Hetta er ikki galdandi longur, meðan mann í Suðuroy altíð hevur sagt pabba. Øll trý eru javngóð í dag
08-04-2024
Føroyar hava fingið sína fyrstu løggildu stavsetingarorðabók. Tað merkir, at Stavsetingarorðabókin ásetur almennar, føroyskar stavsetingarreglur, og hvussu vit eiga at stava
25-03-2024
Kvennkynsorðið vreiði er til viðgerðar í dagsins sending, eftir at ein prestur segði vreiða heldur enn vreiði. Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, hvussu hetta hongur saman
18-03-2024
Lurtari hevur hug til at týða danska orðið hygejne til heilsufrøði, men tað er at avmarka hetta hugtakið alt, alt ov nógv, heldur Elin Henriksen, málkøn
11-03-2024
Orðasmíð lyftir tekstir upp á eitt hægri stig. Ein av okkara heilt góðu orðasmiðum er skaldið Martin Joensen og við dømum úr hansara tekstum tosa vit um skaldsligt orðasmíð
04-03-2024
Eitt orð, sum mong ivast í, er danska orðið omsorgssvigt, sum mangan verður týtt til umsorganarsvik. Tvey betri orð eru: umsorganartrot og vansorgan, sigur Elin Henriksen
26-02-2024
Forhoyr og frágreiðing eru ikki tað sama, og lógarverkið brúkar ikki sjóforhoyr. Tí eiga vit at siga sjófrágreiðing á føroyskum, sigur Elin Henriksen, málkøn
19-02-2024
Skriðulop, skalvalop, áarlop og omanlop eru ikki tað sama, men summi kunnu brúkast hvørt um annað
12-02-2024
Føroyska navnalóggávan er ung, og tí eru fleiri stavsetingar til summi nøvn. So sum Elisabeth/Elisabet og Christian/Kristian. Skalt tú brúka -th og ch- fylgja treytir við
29-01-2024