Málteigurin

Skiftið 'baby' út við barn ella pinkubarn
03-04-2023
Enska orðið, 'baby', er trupult at lata í føroyskan málbúna. Vit vita ikki, hvat kyn orðið er, og harvið er óskil á bendingarmynstrinum

Í Málteiginum hesa ferð eru ein røð av dømum um orð og orðingar til viðgerðar. Hetta er partur av sendingunum, ið eru um purismu.

Eitt orð, sum verður viðgjørt, er enska orðið 'baby', sum verður meira og meira brúkt.

Dømi: hon hevur 'baby' í búkinum.

 

Úr sms-skipanini hjá KVF

Ein beybi er kvennkyn. Beybian hjá tykkum er sooo ker. Eg vænti at okkara beybiur vera bestu vinmenn, tá ið tær vera stórar...

Eitur tað eitt baby ella ein baby, og stava vit tað beyby ella beybi?

Í sendingini kemur fram, at orðið verður umtalað sum øll trý kynini, og tí er púra ógreitt, hvussu tað skal bendast.

Tað merkir, at hetta enska orðið ikki so lætt at taka inn í málið og lata í føroyskan málbúna, og tí mælir Elin Henriksen, málkøn, til, at vit sleppa hesum orðinum.

 

Orð og orðingar

Umframt orðið, 'baby', eru onnur orð og orðingar, sum eru tikin inn í føroyskt upp á ymsar mátar, til viðgerðar.

Orðingar:
'At lata tey ungu væl í' við merkingini at brynja, 'at vera frammi í skónum' og 'tað fyrigongur'.

Orð:
Útfordring, quooker, skyndil, begynna, gjalda og betala, pimpaður, nominerað og Charles ella Karl kongur.

 

Talorð

Í fleiri sendingum hava vit umrøtt talorð, og í hesum sambandinum hevur Elin Henriksen víst á, at tíggjutalsskipanin er einfaldari enn tann, sum vit brúka nú, og at hon hevði kunnað lætt um hjá teimum børnum, ið hava ilt við at læra seg tøl.

Lurtari hevur vent sær til okkara um hetta og sent okkum grein í Miðnámsriti 9 um, hví børn í eystur-Asia duga betur at rokna enn børn í vesturheiminum. 

Greinin kann lesast her

 

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Um føroyskum máli skal vera lív lagað, ræður fyrst og fremst um at vera góður við tað. Elin Henriksen og Solby Christiansdóttir taka samanum í seinasta Málteiginum
29-04-2024
Hví siga vit bólta rút, hundavakt, manga takk, "banka upp undir borðið"? Onnur evni eru: Forråelse, gentunavnið Vár og munurin á menniskja- og menniskjansligt
22-04-2024
Hvat merkir orðingin við eymk og fret, og hví siga vit soleiðis, spyr lurtari Elina Henriksen í hesari sendingini
15-04-2024
Fyrr helt mann, at babba var barnamál, meðan vaksin søgdu pápi. Hetta er ikki galdandi longur, meðan mann í Suðuroy altíð hevur sagt pabba. Øll trý eru javngóð í dag
08-04-2024
Føroyar hava fingið sína fyrstu løggildu stavsetingarorðabók. Tað merkir, at Stavsetingarorðabókin ásetur almennar, føroyskar stavsetingarreglur, og hvussu vit eiga at stava
25-03-2024
Kvennkynsorðið vreiði er til viðgerðar í dagsins sending, eftir at ein prestur segði vreiða heldur enn vreiði. Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, hvussu hetta hongur saman
18-03-2024
Lurtari hevur hug til at týða danska orðið hygejne til heilsufrøði, men tað er at avmarka hetta hugtakið alt, alt ov nógv, heldur Elin Henriksen, málkøn
11-03-2024
Orðasmíð lyftir tekstir upp á eitt hægri stig. Ein av okkara heilt góðu orðasmiðum er skaldið Martin Joensen og við dømum úr hansara tekstum tosa vit um skaldsligt orðasmíð
04-03-2024
Eitt orð, sum mong ivast í, er danska orðið omsorgssvigt, sum mangan verður týtt til umsorganarsvik. Tvey betri orð eru: umsorganartrot og vansorgan, sigur Elin Henriksen
26-02-2024
Forhoyr og frágreiðing eru ikki tað sama, og lógarverkið brúkar ikki sjóforhoyr. Tí eiga vit at siga sjófrágreiðing á føroyskum, sigur Elin Henriksen, málkøn
19-02-2024
Skriðulop, skalvalop, áarlop og omanlop eru ikki tað sama, men summi kunnu brúkast hvørt um annað
12-02-2024
Føroyska navnalóggávan er ung, og tí eru fleiri stavsetingar til summi nøvn. So sum Elisabeth/Elisabet og Christian/Kristian. Skalt tú brúka -th og ch- fylgja treytir við
29-01-2024