Málteigurin

'Case', keys ella stakføri
19-04-2021
Enska orðið, 'case', ella 'keys' verður brúkt nógv í ymsum yrkjum. Orðið er komið fyri at vera, metir Elin Henriksen, hóast fleiri føroysk boð eru

Lurtari, sum arbeiðir á einum staði, har orðið, 'case', ofta verður brúkt, tá tey fiktivt tosa um eitt dømi, har fólk eru sjúk ella komin í eina støðu, har tey hava tørv á hjálp.

Lurtarin eftirlýsir eitt føroyskt orð fyri 'case. Ein annar lurtari skrivar soleiðis um sama orð:

Tá 'a case' er umsett til ein hending ella sak, verður skrivað keys ístaðin fyri 'case'. Tá eg síggi keys, so hugsi eg bara um lyklar.

Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, at summi stava tað 'keys' (kvennkyn, fleiri keysir), men siga kortini ikki 'kjeys'.

- Orðið 'dømi' verður eisini sagt um 'case', ella kanska er 'hugsað dømi' frægari. 'Vit greiða frá einum hugsaðum dømi' ella 'Hetta hugsaða dømið sigur okkum, at ... ', sigur hon og leggur afturat, at 'keys' er annars kent av gomlum trolarum: hús á dekkinum undir brúnni og aftureftir.

Nøkur uppskot um føroysk orð fyri 'case' komu inn. Søgudømi og stakdømi komu frá lurtarum, og stakføri stendur í enskt/føroyskt orðabókini.

 

Gott fyri skarni

'Tak tær eitt handklæði, sum er gott fyri skarni'.

- Orðið, skarn, merkir ikki bara lortur, men skittur sum heild, sigur Elin Henriksen.

Í FØ-FØ orðabókini stendur soleiðis: vera gott fyri skarni ikki dálkast illa, hvít seingjarklæði vóru so ring fyri skarni;

 

Einstáttaðar orðingar og 'at trupla'

'Eg ímyndi mær' og 'tað er ongin loyna' eru orðingar, sum hoyrast í heilum fyri tíðina. Lurtari heldur, at málið eigur at vera fjølbroyttari.

Og so viðger Málteigurin eisini lýsingarorðið, trupult, sum nú er brúkt sum sagnorð, at trupla.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Hvat merkir orðingin við eymk og fret, og hví siga vit soleiðis, spyr lurtari Elina Henriksen í hesari sendingini
15-04-2024
Fyrr helt mann, at babba var barnamál, meðan vaksin søgdu pápi. Hetta er ikki galdandi longur, meðan mann í Suðuroy altíð hevur sagt pabba. Øll trý eru javngóð í dag
08-04-2024
Føroyar hava fingið sína fyrstu løggildu stavsetingarorðabók. Tað merkir, at Stavsetingarorðabókin ásetur almennar, føroyskar stavsetingarreglur, og hvussu vit eiga at stava
25-03-2024
Kvennkynsorðið vreiði er til viðgerðar í dagsins sending, eftir at ein prestur segði vreiða heldur enn vreiði. Elin Henriksen, málkøn, greiðir frá, hvussu hetta hongur saman
18-03-2024
Lurtari hevur hug til at týða danska orðið hygejne til heilsufrøði, men tað er at avmarka hetta hugtakið alt, alt ov nógv, heldur Elin Henriksen, málkøn
11-03-2024
Orðasmíð lyftir tekstir upp á eitt hægri stig. Ein av okkara heilt góðu orðasmiðum er skaldið Martin Joensen og við dømum úr hansara tekstum tosa vit um skaldsligt orðasmíð
04-03-2024
Eitt orð, sum mong ivast í, er danska orðið omsorgssvigt, sum mangan verður týtt til umsorganarsvik. Tvey betri orð eru: umsorganartrot og vansorgan, sigur Elin Henriksen
26-02-2024
Forhoyr og frágreiðing eru ikki tað sama, og lógarverkið brúkar ikki sjóforhoyr. Tí eiga vit at siga sjófrágreiðing á føroyskum, sigur Elin Henriksen, málkøn
19-02-2024
Skriðulop, skalvalop, áarlop og omanlop eru ikki tað sama, men summi kunnu brúkast hvørt um annað
12-02-2024
Føroyska navnalóggávan er ung, og tí eru fleiri stavsetingar til summi nøvn. So sum Elisabeth/Elisabet og Christian/Kristian. Skalt tú brúka -th og ch- fylgja treytir við
29-01-2024
Millum ung hoyrist nýggjur málburður, har tey millum annað siga: 'Tað áhugar meg' heldur enn 'eg havi áhuga' ella 'hatta er áhugavert'
22-01-2024
Nýggi kongurin eitur Fríðrikur 10. akkurát sum abbin æt Fríðrikur 9., og tí er tað ikki nýtt, at kongur verður róptur Fríðrikur á føroyskum
15-01-2024