Málteigurin

At bóka eina tíð kann líka so væl eita at bíleggja
31-05-2021
Fólk bóka sær tíðir, pláss og mangt annað í hesum døgum. Er orðið, bóka, føroyskt fyri enska, to book, spyr lurtari

Í dag brúka fólk orðið, bóka, um alt frá at bóka sær tíð til pláss og mangt annað. Hetta er nýtt, sambært Elini Henriksen.

- Vit plagdu annars at bíleggja tíð ella biðja um pláss. At bóka er nakað heilt annað; tað er at skráseta ella bókføra roknskaparskjøl, t.d. 'bóka allar inntøkurnar og útreiðslurnar' eftir ávísum reglum, sigur hon.

Uppá
Fyrr var vanligari at siga uppá og uppiá, og ofta hevur 'upp' verið koyrt úr á skrift, kanska tí at tað var hildið at vera danisma. Tú kanst t.d. smyrja krem á húðina, har vit fyrr søgdu 'upp á húðina'. Bæði eru í lagi.

Men viðhvørt ber ikki til at koyra 'upp' burturúr, staðfestir Elin Henriksen, málkøn. 

Dømi:
Tað er púra rætt at siga, at 'eg havi ongar pengar uppi á mær'. Hevur tú pengar á tær, so liggja teir á høvdi og herðum og eru kanska festir aðrastaðni við. Tað er eisini rætt at spyrja: 'Hvat vilt tú hava upp á breyð'?

Hinvegin taka vit hvørki klæði ella skógvar á ella uppá. Vit fara í klæði og skógvar.

Og tað ber heldur ikki til at 'ansa uppá'. Vit ansa eftir. Hitt er leivd av 'passa uppá'.

Orðini, to book, smoothie, smekkur, kahýtsjomfrú, grísla og gresja og mentanarnátt eisini umrødd.

Málteigurin

Føroyskt mál og mállæra eru til viðgerðar í sendingini Málteigurin, har Elin Henriksen er gestur. Fleiri evni verða tikin upp hvørja ferð, og lurtarar kunnu eisini senda spurningar og viðmerkingar inn til sendingina, sum eisini verða svarað og viðgjørd. Sendingin er at hoyra hvønn mánamorgun klokkan 9.05 og endursend leygardag klokkan 14.00.
Fyrr var púra vanligt at brúka orðið, bein ella beint, um nakað, sum er rætt. Til dømis var vanligt at siga: bein klokka er 11.07
08-01-2024
Ársins orð er vitlíki, og framburðurin kann vera við bæði longum og stuttum i: [vi:t] og [vɪt]. Nýggjaru orðini tykjast at leggja seg eftir longra framburðinum
18-12-2023
Hóast 'tá' líkist nógv 'tá ið' og verður brúkt oftari og meira enn 'tá ið', so er munur á hesum. Vit eiga at skilja ímillum 'tá' og 'tá ið', sigur Elin Henriksen, málkøn
11-12-2023
Tað er munur á at leggja hond á og hondina á. Tað fyrra merkir harðskapur uttan so at tilskilað verður, hvørs hond talan er um. Til dømis prestsins hond
04-12-2023
Eitt av evnunum í dagsins sending er, hví tað eitur hálvhosur. Hoyrið Elina Henriksen greiða frá áhugaverdu søguni um hálvhosur
29-11-2023
Lurtari spyr, um orðið flóvur er føroyskt ella ikki, og hvussu tað stavast, um so er
20-11-2023
Á føroyskum eru nógv starvs- og útbúgvingarheiti kallkyn, og tað noyðast vit at góðtaka, heldur Elin Henriksen, málkøn
13-11-2023
At framleiða verður meira og meira brúkt, meðan onnur vanlig orð verða skúgvað til viks, heldur lurtari
06-11-2023
Vit eru farin at skriva -u har, sum -i eigur at vera. Dømi sum enduliga, náttuna og hurðuna vísa eina ovurnýtslu av -u
31-10-2023
Tað er stórur merkingarmunur, tá ið tosað verður um eitt lið, sum hevur tapt fyri einum liði ella tapt fyri eitt lið. Her sæst væl, hvussu nógv røtt bending hevur at siga
23-10-2023
Tað er vorðið vanligari at siga hækkar og lækkar enn fyrr. Ivast tú, sig so heldur veksur og minkar enn hækkar og lækkar, sigur Elin Henriksen, málkøn
16-10-2023
Í orðum sum tøkulag og tøkugjald kemur orðið, tøku-, av orðinum taka. Sagnorðið verður gjørt um til eitt navnorð og sett saman við øðrum
09-10-2023